Patofizjologia bolu
Ból sygnalizuje zagrożenie uszkodzeniem lub uszkodzenie tkanek. Jego umiejscowienie, rodzaj i nasilenie pozwalają zazwyczaj ustalić: 1) narząd, który uległ uszkodzeniu, 2) rodzaj uszkodzenia i 3) jego rozległość. Uszkodzenie tkanek może być spowodowane przez wiele czynników zarówno zewnątrzpochodnych (mechaniczne, termiczne, chemiczne), jak i wewnątrzpochodnych (proces zapalny, proces nowotworowy). Wyzwalane pod wpływem tych czynników z uszkodzonych (zniszczonych) komórek przekaźniki (substancja P = SP, kininy, prostaglandyny, jony potasowe i in.) pobudzają receptory bólu (nocyceptory). Z receptorów bólu pobudzenie przewodzone jest do rogów grzbietowych rdzenia pierwotnymi aferentnymi, bezmielinowymi włóknami C lub zmienionymi włóknami A 5. Włókna te zawierają SP i są aksonami dwubiegunowych neuronów, których ciała leżą w zwojach międzykręgowych. Pierwotne włókna aferentne tworzą synapsy z interneuronami substancji galaretowatej. Z interneuronów tych pobudzenie przekazywane jest z jednej strony (przez inne interneurony) na motoneurony rogów przednich, z drugiej natomiast ? na neurony leżące w samej substancji galaretowatej i jądrze właściwym rogów tylnych. Przekazywanie pobudzenia na motoneurony tłumaczy występowanie ? często wykorzystywanego w badaniach farmakologicznych ? odruchu unikania bodźca nocyceptywnego.
