Wzrost stężenia dwutlenku węgla
Wzrost stężenia dwutlenku węgla w powietrzu atmosferycznym prowadzi również do ciężkich zaburzeń nawet przy prawidłowej zawartości tlenu. Dwutlenek węgla bowiem, który jest czynnikiem pobudzającym ośrodek oddechowy, w większym stężeniu wywołuje jego porażenie. Przy stężeniu 7% C02 w powietrzu występuje znaczne nasilenie oddychania, spadek ciśnienia, zapaść i senność. Stężenie 10% C02 w powietrzu powoduje utratę świadomości i śmierć z powodu porażenia ośrodka oddechowego.
Zaburzenia oddychania występują również wówczas, gdy hemoglobina traci zdolność chemicznego wiązania tlenu. Może to wystąpić wskutek zablokowania jej przez tlenek węgla, siarkowodór, cyjanowodór lub przez nieodwracalne przyłączenie tlenu do hemoglobiny, która zamienia się wówczas w methemoglobinę.
Praktycznie największe znaczenie w tych stanach ma zatrucie tlenkiem węgla (czadem). Tlenek węgla wiąże się 300 razy silniej z hemoglobiną niż tlen. Już 0,1% zawartości CO w powietrzu wystarcza, aby przeszło połowa hemoglobiny zamieniła się w kar- boksyhemoglobinę i tym samym przestała uczestniczyć w oddychaniu. Występują wówczas bóle głowy, niezdolność myślenia, nudności i wymioty, niepokój, podniecenie, w cięższych przypadkach utrata przytomności i śmierć na skutek porażenia ośrodka oddechowego. Przyczyną tych zaburzeń jest nie tylko niedo- tlenienie krwi, ale również zablokowanie fermentów oddechowych komórek. Zatrucie tlenkiem węgla występuje często w garażach samochodowych („choroba limuzynowa”). Ze względu na zawartość 10% CO w gazie świetlnym zdarzają się samobójcze lub przypadkowe wypadki otrucia. Pewną rolę odgrywa tlenek węgla w zatruciu dymem tytoniowym palaczy i ich otoczenia.
